ကံဆိုသည္မွာ
ကမၼဟူေသာ ပုဒ္သည္အျပဳအမႈ၊ ျပဳလုပ္ျခင္း'အလုပ္'ဟူေသာ အနက္ျဖစ္သည္။
ေဝဒေခတ္အခါက ကမၼဟူသည္မွာ ယဇ္ပူေဇာ္မႈျဖစ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။
ယဇ္ပူေဇာ္မႈကို သတ္မွတ္ထားေသာ နည္းလမ္းမ်ားအတိုင္း တိက်ေကာင္းမြန္စြာ
ျပဳလုပ္ႏိုင္လွ်င္၊ ေကာင္းက်ဳိးခံစားရသည္ဟု ေဝဒက်မ္းမ်ားကို အေလးထားစဥ္က
ယူဆခဲ့ၾကသည္။ ေဝဒေခတ္ေနာက္ပိုင္း အရညက က်မ္းမ်ား ႏွင့္ ဥပနိသွ်ဒ္က်မ္းမ်ား
ေခတ္စားလာေသာအခါ ကိုယ္က်င့္သီလကို "ကမၼ" 'ကံ' ဟု ယူဆလာၾကသည္။
သို႔ရာတြင္ အေတြးအေခၚအရ ကိုယ္က်င့္သီလကို ကံအျဖစ္လက္ခံလာေသာ္လည္း
ျဗာဟၼဏဝါဒ၌မူကား "ကမၼ" သည္ ယဇ္ပူေဇာ္မႈသာ ျဖစ္သည္ဟု ယူမွတ္ထားဆဲ
ျဖစ္သည္။
ဗုဒၶဘာသာအရ "ကမၼ" 'ကံ' ဆိုသည္မွာ သာမာန္အျပဳအမူ သက္သက္မွ်သာ
မဟုတ္ဘဲ ေစတနာပါသည့္ ေစတနာ အေျခခံသည့္ အျပဳအမူ ျဖစ္သည္။
"ေစတနာဟံ ဘိကၡေဝ ကမၼံ ဝဒါမိ"
(ရဟန္းတို႔ . . . ေစတနာကို ကံဟု ငါဘရားဆိုလို၏)
အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ဆကၠနိပါတ္၊
နိေဗၺဓိကသုတ္။
အထက္ပါစကားအရ အသိႏွင့္ယွဥ္၍ျပဳေသာ ေစတနာပါေသာ အျပဳအမူကိုသာ
ကံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ေစတနာပါေသာ အျပဳအမူဟုဆိုရာ၌
ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္ သုံးပါး၏ အျပဳအမူအားလုံး အက်ဳံးဝင္သည္။
ကိုယ္ႏွင့္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ျပဳမူမႈ (ကာယကံ)၊
ႏႈတ္ျဖင့္ေျပာဆိုမႈ (ဝစီကံ)၊
စိတိ္ျဖင့္ေတြးေတာ စဥ္းစားမႈ (မေနာကံ)၊ သုံးမ်ဳိးလုံးပါဝင္သည္။ ထိုကံသုံးပါးလုံးတြင္
ေစတနာသည္ အရင္းခံျဖစ္သည္။
ေစတနာအရင္းခံသည့္ အျပဳအမူ၊ အသိႏွင့္ယွဥ္သည့္ ကံကို အျပစ္ကင္းေသာ
ေကာင္းေသာကံ(ကုသလ)၊ အျပစ္မကင္းေသာ မေကာင္းေသာကံ(အကုသလ)ႏွင့္
အျပစ္ကင္းသည္ မကင္းသည္ဟု မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသာ ၾကားျဖစ္ေသာ ကံ(အဗ်ာကတ)
ဟု သုံးမ်ဳိးခြဲျခားႏိုင္သည္။ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟကို အေျခခံသည္
ေစတနာပါေသာ ကံကို ေကာင္းမႈကံဟု ေခၚသည္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တို႔ကို
အေျခခံသည့္ ေစတနာပါေသာကံကို မေကာင္းမႈကံဟု ေခၚသည္။
အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ တို႔ကိုအေျခခံသည့္ ေစတနာလည္း မပါ။
ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတို႔ကို အေျခခံသည့္ ေစတနာလည္းမပါ။ ျပဳကာမတၱ မွ်သာ
ျဖစ္ေသာ ကံကို အဗ်ာကတ ဟု သတ္မွတ္သည္။
ကံသည္ ေစတနာအရင္းခံပါေသာ ေတြးၾကံ၊ ေျပာဆို၊ ျပဳမူမႈ ျဖစ္ေပရာ ထိုကဲ့သို႔
လက္ရွိအေျခအေန၊ လက္ရွိဘဝက ျပဳလုပ္ေသာကံႏွင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ဘဝကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ
အတိတ္ကံဟု ႏွစ္မ်ဳိးပိုင္းျခားႏိုင္သည္။ ကံဟု သာမာန္ေျပာဆိုလွ်င္ ပစၥဳပၸန္ကံ
အတိတ္ကံႏွစ္မ်ဳိးစလုံး အက်ဳံးဝင္ႏိုင္သည္။ ထိုႏွစ္မ်ဳိးစလုံးသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၊
လက္ငင္းအေျခအေန၌ အက်ဳိးေပးႏိုင္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ အယူအဆအရ
ထိုႏွစ္မ်ုိးအနက္ ပစၥဳပၸန္ကံကိုသာ အေလးအနက္ထားရမည္ ျဖစ္သည္။
အတိတ္ကံသည္ ျပဳျပင္၍လည္း မရႏိုင္၊ မ်က္ေမွာက္လူသားတို႔ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ႏွင့္လည္း
တိုက္႐ိုက္မဆိုင္။ ပစၥဳပၸန္ကံသာလွ်င္ မ်က္ေမွာက္လူသားတို႔ စြမ္းေဆာင္ၾကဳိးစားမႈႏွင့္
တိုက္႐ိုက္ သက္ဆိုင္သည္။ ဗုဒၶသည္ ပစၥဳပၸန္ကံကိုသာ အေလးအနက္ထားခဲ့သည္။
အဂုၤတၱရနိကာယ္၊ တိကနိပါတ္၊ တိတၳာယတနသုတ္၌ ပါရွိေသာ ေအာက္ပါစကားျဖင့္
ပစၥဳပၸန္ကံအေပၚ ဗုဒၶအေလးအနက္ထားမႈကို ထင္ရွားေစႏိုင္ပါသည္။ ဗုဒၶက ေအာက္ပါ
ကဲ့သို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့သည္။
" ရဟန္းတို႔ . . . အကိရိယဒိ႒ိသုံးမ်ဳိးရွိသည္။ သုံးမ်ဳိးဆိုသည္မွာ ခ်မ္းသာမႈ၊ ဆင္းရဲမႈအားလုံးသည္
ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္သာလွ်င္ ျဖစ္၏ဟူေသာ အယူ(ပုေဗၺကတေဟတုဒိ႒ိ)
တစ္ပါး။ ခ်မ္းသာမႈ ဆင္းရဲမႈအားလုံးသည္ ေလာကကို အစိုးရေသာ ျဗဟၼာ(ထာဝရဘုရား)
က ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္၏ဟု ယူဆေသာ အယူ(ဣႆရနိမၼာနိကဒိ႒ိ)တစ္ပါး။
ခ်မ္းသာမႈ ဆင္းရဲမႈအားလုံးသည္ အေၾကာင္းအရင္းမရွိဘဲ အလိုအေလ်ာက္ျဖစ္ေပၚ၏ဟု
ယူေသာ အယူ (အေဟတုကဒိ႒ိ) တစ္ပါး။ ဤသုံးပါးတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဤအယူသုံးပါး
မွန္ကန္သည္ဆိုပါက လူတို႔အဖို႔ျပဳဖြယ္ကိစၥ တစ္စုံတစ္ရာရွိေတာ့မည္ မဟုတ္။
အလိုရွိအပ္ေသာ ဆႏၵ၊ စြမ္းအင္၊ လုံ႔လ ဟူ၍လည္း ျဖစ္ေပၚေတာ့မည္မဟုတ္။
သူေတာ္သူျမတ္ သမဏတို႔၏ အယူဝါဒ သည္လည္း ျဖစ္ေပၚလာေတာ့မည္
မဟုတ္ေခ်။"
ကံအက်ဳိးဆက္
ေကာင္းေသာကံသည္ ေကာင္းေသာအက်ဳိးတရားကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။
မေကာင္းေသာကံသည္ မေကာင္းေသာအက်ဳိးတရားကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။
ေကာင္း၊ဆိုး အက်ဳိးတရားမ်ားသည္ အက်ဳိးေပးရန္ အခြင့္အလမ္းရွိပါက ဤဘဝျဖစ္ေစ၊
ေနာက္(ဒုတိယ) ဘဝ၌ျဖစ္ေစ၊ ေနာက္ေနာင္လာမည့္ ဘဝမ်ား၌ျဖစ္ေစ ျဖစ္ေပၚလာ
တတ္သည္။
ေစတနာသည္ ကံ၏ အရင္းခံျဖစ္သည္။ ေစတနာကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ကံကို အေကာင္း၊
အဆိုး၊ ၾကားဟု ပိုင္းျခားရသည္။ သို႔ရာတြင္ ေစတနာသက္သက္ျဖင့္ကား၊ ကံအျဖစ္
အထမေျမာက္။ ေစတနာကို အရင္းခံလ်က္ ေတြးၾကံမႈ၊ ေျပာဆိုမႈ၊ ျပဳမူမႈ ျပဳမွသာလွ်င္
ကံဟုဆိုႏိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ကံအျဖစ္ အထေျမာက္ မေျမာက္သတ္မွတ္ႏိုင္ရန္ အျခား
လိုအပ္ခ်က္မ်ားလည္း ရွိေပေသးသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ သူတစ္ပါးအသက္ကို သတ္ျဖတ္မႈ(ပါဏာတိပါတကံ) အထေျမာက္
မေျမာက္သတ္မွတ္ႏိုင္သည့္ အေျခခံအခ်က္မ်ားရွိသည္။ ထိုအခ်က္မ်ားမွာ-
(အ႒သာလိနိအ႒ကထာအရ)
၁။ သက္ရွိျဖစ္ျခင္း
၂။ သက္ရွိသတၱဝါထင္ရွားရွိေၾကာင္းသိျခင္း
၃။ သတ္လိုသည့္စိတ္ရွိျခင္း
၄။ သတ္ရန္အားထုတ္ျခင္း
၅။ အားထုတ္မႈေၾကာင့္ ထိုသတၱဝါေသျခင္း . . . . . တို႔ ျဖစ္သည္။
ဤအခ်က္မ်ားကို ေထာက္ဆၾကည့္ပါက ေစတနာသက္သက္မွ်ျဖင့္ ကံအျဖစ္
အထမေျမာက္ေၾကာင္း ထင္ရွားသိႏိုင္သည္။
ကံအျဖစ္ အထမေျမာက္ေသာ ေကာင္းေသာကံ၊ ဆိုးေသာကံ မ်ားသည္
ေကာင္းက်ဳိးဆိုးျပစ္မ်ားကို အခြင့္သာပါက ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ
ကံမ်ားသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝမွာပင္ လက္ငင္းအက်ဳိးေပးတတ္သည္။(ဒိ႒ဓမၼေဝဒနိယကံ)
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ ေနာက္(ဒုတိယ) ဘဝ၌အက်ဳိးေပးတတ္သည္။(ဥပပဇၨေဝဒနိယကံ)
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ ေနာက္ေနာင္ဘဝတစ္ခုခု တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္၌အက်ဳိးေပးတက္သည္။ (အပရာပရိယေဝဒနိယကံ)
အခ်ဳိ႕ေသာကံမ်ားသည္အက်ဳိးေပးရန္ အခြင့္အလမ္းမေပၚေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ကံကိုယ္၌က အားေပ်ာ့လြန္း၍
အက်ဳိးမေပးႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တစ္စုံတစ္ရာအက်ဳိးမျဖစ္ထြန္းဘဲရွိတတ္သည္။(အေဟာသိကံ)။
ကံ၏အက်ဳိးေပးပုံေပးနည္းမွာလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။ အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ အသက္ရွင္ေနစဥ္
ဘဝအတြင္းမွာျဖစ္ေစ၊ ပဋိသေႏၶ ေနသည့္အခါ၌ျဖစ္ေစ မိမိႏွင့္ဆိုင္ရာ အက်ဳိးကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။(ဇန ကကံ)
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ မိမိကိုယ္တိုင္၏ တိုက္႐ိုက္အက်ဳိးကို မျဖစ္ေပၚေစဘဲ၊ အျခားကံ၏ ျဖစ္ေပၚၿပီးေသာ
အက်ဳိးကိုအေထာက္အပံ့ျပဳ႐ုံသာျပဳသည္။(ဥပထမၻကကံ)။
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ အျခားကံ၏ အက်ဳိးကို ဖိႏွိပ္တားဆီးတတ္၏။(ဥပပိဠကကံ)။
အခ်ဳိ႕ကံသည္ အားနည္းသည့္ တစ္ျခားကံ၏ အရွိန္အဝါကို ဖ်က္ဆီးပစ္ၿပီး မိမိ၏ အက်ဳိးကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။
(ဥပဃာတကကံ)သို႔မဟုတ္(ဥပေစၧဒကကံ)။
ထို႔အျပင္ ကံကို အက်ဳိးေပးမႈ အစြမ္းအေလွ်ာက္ ေလးမ်ဳိးခြဲျခားထားသည္။
ေလးမ်ဳိးမွာ -
၁။ ဂ႐ုက ကံ
၂။ အာစိဏၰက ကံ
၃။ အာသႏၷ ကံ
၄။ ကဋတၱာ ကံ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုေလးမ်ဳိးအနက္ -
၁။ ဂ႐ုက ကံ
အမိကိုသတ္ျခင္း၊ အဖကိုသတ္ျခင္း စသည္တို႔ကဲ့သို႔ ႀကီးေလးေသာ ကံ ျဖစ္သည္။
ဤပုံစံမွာ အကုသိုလ္အတြက္ျဖစ္၍ ကုသိုလ္အတြက္လည္း အလားတူ ႀကီးေလးေသာကံအျဖစ္ မွတ္ယူႏိုင္သည္။
၂။ အာစိဏၰက ကံ
အေလ့အက်င့္ျဖစ္ေနေသာ ျပဳေလ့ျပဳထရွိေသာ ကံ ျဖစ္သည္။ ထုိ ဂ႐ုကကံႏွင့္ အာစိဏၰကကံတို႔သည္
ေပါ့ေသာကံထက္ ဦးစြာ အက်ဳိးေပးသည္။
၃။ အာသႏၷ ကံ
မေသမီကပ္၍ (ေသခါနီး၌) ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ကုသိုလ္ေစတနာ အကုသိုလ္ေစတနာျဖစ္သည္။
ယင္းကို မရဏာသႏၷကံ ဟုလည္း ေခၚသည္။ ဤအာသႏၷကံသည္ ယခင္ကျပဳဖူးေသာ ကံ၏ေရာင္ျပန္
ဟပ္မႈႏွင့္ ျပည့္စုံသည္။ သို႔မဟုတ္ ထိုျပဳဖူးေသာ ကံ၏ အမွတ္အသား၊ (ကမၼနိမိတ္)လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
သို႔မဟုတ္ ထိုျပဳဖူးေသာ ကံ၏အနာဂတ္ အက်ဳိးေပးမည့္ အမွတ္အသား၊ (ဂတိနိမိတ္)လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ထိုအာသႏၷကံသည္ ဒုတိယဘဝ၏ ဇာတိကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။
၄။ ကဋတၱာ ကံ
ႂကြင္းက်န္ေနေသာ ကံျဖစ္သည္။ ေသခါနီးကာလ၌ အထက္ပါ ကံသုံးမ်ဳိး တစ္ခုခုမွ် မရွိပါက ကဋတၱာကံက
ဒုတိယဘဝ၏ ဇာတိကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။
ကဋတၱာကံသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝကံတို႔မွ ဂ႐ုကကံ၊ အာစိဏၰကကံ၊ အာသႏၷကံတို႔တြင္ မပါဝင္ေသးေသာ
ႂကြင္းက်န္ေနသည့္ ကံလည္း အက်ဳံးဝင္သည္။ ဘဝအဆက္ဆက္က ႂကြင္းက်န္ေနေသာ ကံလည္း
အက်ဳံးဝင္သည္။
ကမၼဝါဒသည္ ဘဝတစ္ဖန္ျဖစ္ျခင္း၊ သံသရာလည္ျဖင္းႏွင့္ ဆက္စပ္သည္ဟု ပညာရွင္တို႔ ယူဆထားၾကသည္။
ဘဝသံသရာ၌ က်င္လည္ရျခင္းသည္ ထိုကံေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ဂ်ိန္းဝါဒီမ်ား(ဇိနဝါဒီမ်ား) က ယူဆၾကသည္။
မိမိကိုယ္ကို ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္းျဖင့္ ဘဝမ်ားစြာသံသရာမွ ပါလာေသာ ကမၼသတၱိကို ၿဖဳိခြဲဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္ကာ
သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္သည္ဟု ဂ်ိန္းဝါဒီတို႔က ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသည္။
ဗုဒၶဝါဒအရမူ၊ သတၱဝါတစ္ဦး ဘဝသံသရာ၌ က်င္လည္ရျခင္းမွာ အဝိဇၨာ ႏွင့္ တဏွာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ထိုသတၱဝါ၏ အေျခအေနကိုသာလွ်င္ ကံကဖန္တီးေပးသည္ဟု ယူဆသည္။
အတိတ္ကံ၊ ပစၥဳပၸန္ကံဟူေသာ ကံႏွစ္မ်ဳိးအနက္ အတိတ္ကံသည္ ပဋိသေႏၶ အက်ဳိးကိုေပးသည္။
လူသားအေနျဖင့္ ခ်မ္းသာေသာ အိမ္ေထာင္စု၊ ဆင္းရဲေသာ အိမ္ေထာင္စု၌ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊
႐ုပ္လွျခင္း မလွျခင္း၊ လူ႔ဘဝ၊ တိရစၧာန္ဘဝ စသည္ ျဖစ္ရျခင္းတို႔မွာ အတိတ္ကံ၏ အက်ဳိးေပးအရျဖစ္သည္။
ပစၥဳပၸန္ဘဝ၌ တိုးတက္ျခင္း၊ ဆုတ္ယုတ္ျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ျခင္း၊ က်ဆုံးျခင္းစသည္တို႔မွာမူ အတိတ္ကံ
ပစၥဳပၸန္ကံ ႏွစ္မ်ဳိးစလုံး၏ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္သည္။ အတိတ္ကံကို လူတို႔ မျပဳျပင္ႏိုင္၊ မေျပာင္းလဲႏိုင္။
ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ႀကဳိးစားေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္ ပစၥဳပၸန္ကံကိုသာ ေကာင္းေအာင္ႀကဳိးစားၾကရမည္
ျဖစ္ေလသည္။
သတၱဝါတို႔သည္ ကံသာလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာရွိၾကကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္ အေမြခံရွိၾကကုန္သည္။
ကံသာလွ်င္ အေၾကာင္းရင္း၊ အေဆြအမ်ဳိး၊ အားထားကိုးကြယ္ရာ ရွိၾကကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္
သတၱဝါတို႔ကို အယုတ္အလတ္အျမတ္ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ျပဳျပင္စီမံသည္။ (မဇိၥ်မ နိကာယ္၊ စူဠကမၼဝိဘဂၤသုတ္)
ဟု ဗုဒၶဝါဒက ခံယူသည္။ ထိုသို႔ခံယူရာ၌ အတိတ္ကံကိုသာ အားကိုးေနရန္ကား မဟုတ္ေခ်။
"အတၱဒီပံ၊ အတၱသရဏံ" မိမိကုိယ္ကိုသာ ကိုးကြယ္ရာဟူေသာ စကားအရ၊ ပစၥဳပၸန္ကံကို
အားထားရမည္၊ ေကာင္းေအာင္ ႀကဳိးပမ္းၾကရမည္ ျဖစ္ေလသည္။
ဗုဒၶ၏ကမၼဝါဒ
နႏၵာသိန္းဇံ
၏
ေထရဝါဒႏွင့္ပတ္သက္ေသာမွတ္ခ်က္မ်ား
မဟုတ္ဘဲ ေစတနာပါသည့္ ေစတနာ အေျခခံသည့္ အျပဳအမူ ျဖစ္သည္။
"ေစတနာဟံ ဘိကၡေဝ ကမၼံ ဝဒါမိ"
(ရဟန္းတို႔ . . . ေစတနာကို ကံဟု ငါဘရားဆိုလို၏)
အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ဆကၠနိပါတ္၊
နိေဗၺဓိကသုတ္။
အထက္ပါစကားအရ အသိႏွင့္ယွဥ္၍ျပဳေသာ ေစတနာပါေသာ အျပဳအမူကိုသာ
ကံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ေစတနာပါေသာ အျပဳအမူဟုဆိုရာ၌
ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္ သုံးပါး၏ အျပဳအမူအားလုံး အက်ဳံးဝင္သည္။
ကိုယ္ႏွင့္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ ျပဳမူမႈ (ကာယကံ)၊
ႏႈတ္ျဖင့္ေျပာဆိုမႈ (ဝစီကံ)၊
စိတိ္ျဖင့္ေတြးေတာ စဥ္းစားမႈ (မေနာကံ)၊ သုံးမ်ဳိးလုံးပါဝင္သည္။ ထိုကံသုံးပါးလုံးတြင္
ေစတနာသည္ အရင္းခံျဖစ္သည္။
ေစတနာအရင္းခံသည့္ အျပဳအမူ၊ အသိႏွင့္ယွဥ္သည့္ ကံကို အျပစ္ကင္းေသာ
ေကာင္းေသာကံ(ကုသလ)၊ အျပစ္မကင္းေသာ မေကာင္းေသာကံ(အကုသလ)ႏွင့္
အျပစ္ကင္းသည္ မကင္းသည္ဟု မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသာ ၾကားျဖစ္ေသာ ကံ(အဗ်ာကတ)
ဟု သုံးမ်ဳိးခြဲျခားႏိုင္သည္။ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟကို အေျခခံသည္
ေစတနာပါေသာ ကံကို ေကာင္းမႈကံဟု ေခၚသည္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တို႔ကို
အေျခခံသည့္ ေစတနာပါေသာကံကို မေကာင္းမႈကံဟု ေခၚသည္။
အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ တို႔ကိုအေျခခံသည့္ ေစတနာလည္း မပါ။
ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတို႔ကို အေျခခံသည့္ ေစတနာလည္းမပါ။ ျပဳကာမတၱ မွ်သာ
ျဖစ္ေသာ ကံကို အဗ်ာကတ ဟု သတ္မွတ္သည္။
ကံသည္ ေစတနာအရင္းခံပါေသာ ေတြးၾကံ၊ ေျပာဆို၊ ျပဳမူမႈ ျဖစ္ေပရာ ထိုကဲ့သို႔
လက္ရွိအေျခအေန၊ လက္ရွိဘဝက ျပဳလုပ္ေသာကံႏွင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ဘဝကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ
အတိတ္ကံဟု ႏွစ္မ်ဳိးပိုင္းျခားႏိုင္သည္။ ကံဟု သာမာန္ေျပာဆိုလွ်င္ ပစၥဳပၸန္ကံ
အတိတ္ကံႏွစ္မ်ဳိးစလုံး အက်ဳံးဝင္ႏိုင္သည္။ ထိုႏွစ္မ်ဳိးစလုံးသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၊
လက္ငင္းအေျခအေန၌ အက်ဳိးေပးႏိုင္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ အယူအဆအရ
ထိုႏွစ္မ်ုိးအနက္ ပစၥဳပၸန္ကံကိုသာ အေလးအနက္ထားရမည္ ျဖစ္သည္။
အတိတ္ကံသည္ ျပဳျပင္၍လည္း မရႏိုင္၊ မ်က္ေမွာက္လူသားတို႔ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ႏွင့္လည္း
တိုက္႐ိုက္မဆိုင္။ ပစၥဳပၸန္ကံသာလွ်င္ မ်က္ေမွာက္လူသားတို႔ စြမ္းေဆာင္ၾကဳိးစားမႈႏွင့္
တိုက္႐ိုက္ သက္ဆိုင္သည္။ ဗုဒၶသည္ ပစၥဳပၸန္ကံကိုသာ အေလးအနက္ထားခဲ့သည္။
အဂုၤတၱရနိကာယ္၊ တိကနိပါတ္၊ တိတၳာယတနသုတ္၌ ပါရွိေသာ ေအာက္ပါစကားျဖင့္
ပစၥဳပၸန္ကံအေပၚ ဗုဒၶအေလးအနက္ထားမႈကို ထင္ရွားေစႏိုင္ပါသည္။ ဗုဒၶက ေအာက္ပါ
ကဲ့သို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့သည္။
" ရဟန္းတို႔ . . . အကိရိယဒိ႒ိသုံးမ်ဳိးရွိသည္။ သုံးမ်ဳိးဆိုသည္မွာ ခ်မ္းသာမႈ၊ ဆင္းရဲမႈအားလုံးသည္
ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္သာလွ်င္ ျဖစ္၏ဟူေသာ အယူ(ပုေဗၺကတေဟတုဒိ႒ိ)
တစ္ပါး။ ခ်မ္းသာမႈ ဆင္းရဲမႈအားလုံးသည္ ေလာကကို အစိုးရေသာ ျဗဟၼာ(ထာဝရဘုရား)
က ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္၏ဟု ယူဆေသာ အယူ(ဣႆရနိမၼာနိကဒိ႒ိ)တစ္ပါး။
ခ်မ္းသာမႈ ဆင္းရဲမႈအားလုံးသည္ အေၾကာင္းအရင္းမရွိဘဲ အလိုအေလ်ာက္ျဖစ္ေပၚ၏ဟု
ယူေသာ အယူ (အေဟတုကဒိ႒ိ) တစ္ပါး။ ဤသုံးပါးတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဤအယူသုံးပါး
မွန္ကန္သည္ဆိုပါက လူတို႔အဖို႔ျပဳဖြယ္ကိစၥ တစ္စုံတစ္ရာရွိေတာ့မည္ မဟုတ္။
အလိုရွိအပ္ေသာ ဆႏၵ၊ စြမ္းအင္၊ လုံ႔လ ဟူ၍လည္း ျဖစ္ေပၚေတာ့မည္မဟုတ္။
သူေတာ္သူျမတ္ သမဏတို႔၏ အယူဝါဒ သည္လည္း ျဖစ္ေပၚလာေတာ့မည္
မဟုတ္ေခ်။"
ကံအက်ဳိးဆက္
ေကာင္းေသာကံသည္ ေကာင္းေသာအက်ဳိးတရားကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။
မေကာင္းေသာကံသည္ မေကာင္းေသာအက်ဳိးတရားကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။
ေကာင္း၊ဆိုး အက်ဳိးတရားမ်ားသည္ အက်ဳိးေပးရန္ အခြင့္အလမ္းရွိပါက ဤဘဝျဖစ္ေစ၊
ေနာက္(ဒုတိယ) ဘဝ၌ျဖစ္ေစ၊ ေနာက္ေနာင္လာမည့္ ဘဝမ်ား၌ျဖစ္ေစ ျဖစ္ေပၚလာ
တတ္သည္။
ေစတနာသည္ ကံ၏ အရင္းခံျဖစ္သည္။ ေစတနာကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ကံကို အေကာင္း၊
အဆိုး၊ ၾကားဟု ပိုင္းျခားရသည္။ သို႔ရာတြင္ ေစတနာသက္သက္ျဖင့္ကား၊ ကံအျဖစ္
အထမေျမာက္။ ေစတနာကို အရင္းခံလ်က္ ေတြးၾကံမႈ၊ ေျပာဆိုမႈ၊ ျပဳမူမႈ ျပဳမွသာလွ်င္
ကံဟုဆိုႏိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ကံအျဖစ္ အထေျမာက္ မေျမာက္သတ္မွတ္ႏိုင္ရန္ အျခား
လိုအပ္ခ်က္မ်ားလည္း ရွိေပေသးသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ သူတစ္ပါးအသက္ကို သတ္ျဖတ္မႈ(ပါဏာတိပါတကံ) အထေျမာက္
မေျမာက္သတ္မွတ္ႏိုင္သည့္ အေျခခံအခ်က္မ်ားရွိသည္။ ထိုအခ်က္မ်ားမွာ-
(အ႒သာလိနိအ႒ကထာအရ)
၁။ သက္ရွိျဖစ္ျခင္း
၂။ သက္ရွိသတၱဝါထင္ရွားရွိေၾကာင္းသိျခင္း
၃။ သတ္လိုသည့္စိတ္ရွိျခင္း
၄။ သတ္ရန္အားထုတ္ျခင္း
၅။ အားထုတ္မႈေၾကာင့္ ထိုသတၱဝါေသျခင္း . . . . . တို႔ ျဖစ္သည္။
ဤအခ်က္မ်ားကို ေထာက္ဆၾကည့္ပါက ေစတနာသက္သက္မွ်ျဖင့္ ကံအျဖစ္
အထမေျမာက္ေၾကာင္း ထင္ရွားသိႏိုင္သည္။
ကံအျဖစ္ အထမေျမာက္ေသာ ေကာင္းေသာကံ၊ ဆိုးေသာကံ မ်ားသည္
ေကာင္းက်ဳိးဆိုးျပစ္မ်ားကို အခြင့္သာပါက ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ
ကံမ်ားသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝမွာပင္ လက္ငင္းအက်ဳိးေပးတတ္သည္။(ဒိ႒ဓမၼေဝဒနိယကံ)
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ ေနာက္(ဒုတိယ) ဘဝ၌အက်ဳိးေပးတတ္သည္။(ဥပပဇၨေဝဒနိယကံ)
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ ေနာက္ေနာင္ဘဝတစ္ခုခု တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္၌အက်ဳိးေပးတက္သည္။ (အပရာပရိယေဝဒနိယကံ)
အခ်ဳိ႕ေသာကံမ်ားသည္အက်ဳိးေပးရန္ အခြင့္အလမ္းမေပၚေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ကံကိုယ္၌က အားေပ်ာ့လြန္း၍
အက်ဳိးမေပးႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တစ္စုံတစ္ရာအက်ဳိးမျဖစ္ထြန္းဘဲရွိတတ္သည္။(အေဟာသိကံ)။
ကံ၏အက်ဳိးေပးပုံေပးနည္းမွာလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။ အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ အသက္ရွင္ေနစဥ္
ဘဝအတြင္းမွာျဖစ္ေစ၊ ပဋိသေႏၶ ေနသည့္အခါ၌ျဖစ္ေစ မိမိႏွင့္ဆိုင္ရာ အက်ဳိးကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။(ဇန ကကံ)
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ မိမိကိုယ္တိုင္၏ တိုက္႐ိုက္အက်ဳိးကို မျဖစ္ေပၚေစဘဲ၊ အျခားကံ၏ ျဖစ္ေပၚၿပီးေသာ
အက်ဳိးကိုအေထာက္အပံ့ျပဳ႐ုံသာျပဳသည္။(ဥပထမၻကကံ)။
အခ်ဳိ႕ကံမ်ားသည္ အျခားကံ၏ အက်ဳိးကို ဖိႏွိပ္တားဆီးတတ္၏။(ဥပပိဠကကံ)။
အခ်ဳိ႕ကံသည္ အားနည္းသည့္ တစ္ျခားကံ၏ အရွိန္အဝါကို ဖ်က္ဆီးပစ္ၿပီး မိမိ၏ အက်ဳိးကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္သည္။
(ဥပဃာတကကံ)သို႔မဟုတ္(ဥပေစၧဒကကံ)။
ထို႔အျပင္ ကံကို အက်ဳိးေပးမႈ အစြမ္းအေလွ်ာက္ ေလးမ်ဳိးခြဲျခားထားသည္။
ေလးမ်ဳိးမွာ -
၁။ ဂ႐ုက ကံ
၂။ အာစိဏၰက ကံ
၃။ အာသႏၷ ကံ
၄။ ကဋတၱာ ကံ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုေလးမ်ဳိးအနက္ -
၁။ ဂ႐ုက ကံ
အမိကိုသတ္ျခင္း၊ အဖကိုသတ္ျခင္း စသည္တို႔ကဲ့သို႔ ႀကီးေလးေသာ ကံ ျဖစ္သည္။
ဤပုံစံမွာ အကုသိုလ္အတြက္ျဖစ္၍ ကုသိုလ္အတြက္လည္း အလားတူ ႀကီးေလးေသာကံအျဖစ္ မွတ္ယူႏိုင္သည္။
၂။ အာစိဏၰက ကံ
အေလ့အက်င့္ျဖစ္ေနေသာ ျပဳေလ့ျပဳထရွိေသာ ကံ ျဖစ္သည္။ ထုိ ဂ႐ုကကံႏွင့္ အာစိဏၰကကံတို႔သည္
ေပါ့ေသာကံထက္ ဦးစြာ အက်ဳိးေပးသည္။
၃။ အာသႏၷ ကံ
မေသမီကပ္၍ (ေသခါနီး၌) ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ကုသိုလ္ေစတနာ အကုသိုလ္ေစတနာျဖစ္သည္။
ယင္းကို မရဏာသႏၷကံ ဟုလည္း ေခၚသည္။ ဤအာသႏၷကံသည္ ယခင္ကျပဳဖူးေသာ ကံ၏ေရာင္ျပန္
ဟပ္မႈႏွင့္ ျပည့္စုံသည္။ သို႔မဟုတ္ ထိုျပဳဖူးေသာ ကံ၏ အမွတ္အသား၊ (ကမၼနိမိတ္)လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
သို႔မဟုတ္ ထိုျပဳဖူးေသာ ကံ၏အနာဂတ္ အက်ဳိးေပးမည့္ အမွတ္အသား၊ (ဂတိနိမိတ္)လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ထိုအာသႏၷကံသည္ ဒုတိယဘဝ၏ ဇာတိကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။
၄။ ကဋတၱာ ကံ
ႂကြင္းက်န္ေနေသာ ကံျဖစ္သည္။ ေသခါနီးကာလ၌ အထက္ပါ ကံသုံးမ်ဳိး တစ္ခုခုမွ် မရွိပါက ကဋတၱာကံက
ဒုတိယဘဝ၏ ဇာတိကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။
ကဋတၱာကံသည္ မ်က္ေမွာက္ဘဝကံတို႔မွ ဂ႐ုကကံ၊ အာစိဏၰကကံ၊ အာသႏၷကံတို႔တြင္ မပါဝင္ေသးေသာ
ႂကြင္းက်န္ေနသည့္ ကံလည္း အက်ဳံးဝင္သည္။ ဘဝအဆက္ဆက္က ႂကြင္းက်န္ေနေသာ ကံလည္း
အက်ဳံးဝင္သည္။
ကမၼဝါဒသည္ ဘဝတစ္ဖန္ျဖစ္ျခင္း၊ သံသရာလည္ျဖင္းႏွင့္ ဆက္စပ္သည္ဟု ပညာရွင္တို႔ ယူဆထားၾကသည္။
ဘဝသံသရာ၌ က်င္လည္ရျခင္းသည္ ထိုကံေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ဂ်ိန္းဝါဒီမ်ား(ဇိနဝါဒီမ်ား) က ယူဆၾကသည္။
မိမိကိုယ္ကို ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္းျဖင့္ ဘဝမ်ားစြာသံသရာမွ ပါလာေသာ ကမၼသတၱိကို ၿဖဳိခြဲဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္ကာ
သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္သည္ဟု ဂ်ိန္းဝါဒီတို႔က ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသည္။
ဗုဒၶဝါဒအရမူ၊ သတၱဝါတစ္ဦး ဘဝသံသရာ၌ က်င္လည္ရျခင္းမွာ အဝိဇၨာ ႏွင့္ တဏွာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ထိုသတၱဝါ၏ အေျခအေနကိုသာလွ်င္ ကံကဖန္တီးေပးသည္ဟု ယူဆသည္။
အတိတ္ကံ၊ ပစၥဳပၸန္ကံဟူေသာ ကံႏွစ္မ်ဳိးအနက္ အတိတ္ကံသည္ ပဋိသေႏၶ အက်ဳိးကိုေပးသည္။
လူသားအေနျဖင့္ ခ်မ္းသာေသာ အိမ္ေထာင္စု၊ ဆင္းရဲေသာ အိမ္ေထာင္စု၌ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊
႐ုပ္လွျခင္း မလွျခင္း၊ လူ႔ဘဝ၊ တိရစၧာန္ဘဝ စသည္ ျဖစ္ရျခင္းတို႔မွာ အတိတ္ကံ၏ အက်ဳိးေပးအရျဖစ္သည္။
ပစၥဳပၸန္ဘဝ၌ တိုးတက္ျခင္း၊ ဆုတ္ယုတ္ျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ျခင္း၊ က်ဆုံးျခင္းစသည္တို႔မွာမူ အတိတ္ကံ
ပစၥဳပၸန္ကံ ႏွစ္မ်ဳိးစလုံး၏ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္သည္။ အတိတ္ကံကို လူတို႔ မျပဳျပင္ႏိုင္၊ မေျပာင္းလဲႏိုင္။
ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ႀကဳိးစားေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္ ပစၥဳပၸန္ကံကိုသာ ေကာင္းေအာင္ႀကဳိးစားၾကရမည္
ျဖစ္ေလသည္။
သတၱဝါတို႔သည္ ကံသာလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာရွိၾကကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္ အေမြခံရွိၾကကုန္သည္။
ကံသာလွ်င္ အေၾကာင္းရင္း၊ အေဆြအမ်ဳိး၊ အားထားကိုးကြယ္ရာ ရွိၾကကုန္သည္။ ကံသာလွ်င္
သတၱဝါတို႔ကို အယုတ္အလတ္အျမတ္ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ျပဳျပင္စီမံသည္။ (မဇိၥ်မ နိကာယ္၊ စူဠကမၼဝိဘဂၤသုတ္)
ဟု ဗုဒၶဝါဒက ခံယူသည္။ ထိုသို႔ခံယူရာ၌ အတိတ္ကံကိုသာ အားကိုးေနရန္ကား မဟုတ္ေခ်။
"အတၱဒီပံ၊ အတၱသရဏံ" မိမိကုိယ္ကိုသာ ကိုးကြယ္ရာဟူေသာ စကားအရ၊ ပစၥဳပၸန္ကံကို
အားထားရမည္၊ ေကာင္းေအာင္ ႀကဳိးပမ္းၾကရမည္ ျဖစ္ေလသည္။
ဗုဒၶ၏ကမၼဝါဒ
နႏၵာသိန္းဇံ
၏
ေထရဝါဒႏွင့္ပတ္သက္ေသာမွတ္ခ်က္မ်ား
No comments:
Post a Comment