ရန္ကုန္ၿမိဳ႕႐ွိ ဆူးေလေစတီေတာ္ျမတ္အား ကာကြယ္ခဲ့သူ
ဦးခ်န္ထြန္းသည္
၁၈၈၁ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္၌
ေရာမ ဥပေဒဘာသာရပ္၊ ဥပေဒ အတတ္ပညာ ဘာသာရပ္၊ အဂၤလိပ္ လူမ်ဳိးတုိ႔၏ ေရွ႕ ေဟာင္းထုံးတမ္းစဥ္လာ ဘာသာရပ္ အားလုံးကုိ အမွတ္အမ်ားဆုံး ဂုဏ္ထူးႏွင့္ ေအာင္ျမင္၍ ၀ိတုိရိယဘုရင္ မႀကီး ကုိယ္တုိင္ ၀ိတုိရိယ ေရႊတံဆိပ္ဆုကုိ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။ ဘာသာရပ္တုိင္းတြင္ ထူးခၽြန္ဆု ရရွိခဲ့၍ ဘာသာ ရပ္တခုလွ်င္ ထုိေခာတ္က စတာလင္ေပါင္ (၁၀၀)စီ ခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရသူျဖစ္သည္။
ဦးခ်န္ထြန္းသည္
၁၈၈၁ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္၌
ေရာမ ဥပေဒဘာသာရပ္၊ ဥပေဒ အတတ္ပညာ ဘာသာရပ္၊ အဂၤလိပ္ လူမ်ဳိးတုိ႔၏ ေရွ႕ ေဟာင္းထုံးတမ္းစဥ္လာ ဘာသာရပ္ အားလုံးကုိ အမွတ္အမ်ားဆုံး ဂုဏ္ထူးႏွင့္ ေအာင္ျမင္၍ ၀ိတုိရိယဘုရင္ မႀကီး ကုိယ္တုိင္ ၀ိတုိရိယ ေရႊတံဆိပ္ဆုကုိ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။ ဘာသာရပ္တုိင္းတြင္ ထူးခၽြန္ဆု ရရွိခဲ့၍ ဘာသာ ရပ္တခုလွ်င္ ထုိေခာတ္က စတာလင္ေပါင္ (၁၀၀)စီ ခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရသူျဖစ္သည္။
ဦးခ်န္ထြန္းရရွိခဲ့ေသာ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ အမွတ္မ်ဳိးကုိ ဒုတိယကမာၻစစ္ျဖစ္ေသာ အခ်ိန္အထိ ေနာက္ထပ္ ထုိ ဆုမ်ဳိးရရွိသူ လုံး၀မရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။ ရန္ကုန္ျပန္လာ၍ ၀ိတုိရိယ ဘုရင္မဆုကုိ ဆြဲ၍သြားလွ်င္ ဦးခ်န္ ထြန္းႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ဆုံမိေသာ လူတုိင္းသူ႔ကုိ အေလးျပဳရသည္။ စက္ဘီးစီးလာသူ ၿဖစ္ေနလွ်င္ စက္ ဘီးမွ ဆင္းရပ္၍ အေလးျပဳရသည္။
၀ိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီးက သူပုိင္စုိးေသာ ကုိလုိနီႏူိင္ငံမ်ားထဲမွ ဤမွ်ေလာက္ ပညာေတာ္ေသာ ကေလးမ်ဳိး ရွိသည္ကုိ တအံတၾသ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု သိရွိရသည္။ေတြ႔႔ခ်င္လြန္း၍ အေခၚခံရေသာအခါ ဦးခ်န္ထြန္းက ရခုိင္ရုိးရာ၀တ္စုံျဖစ္သည့္ ေတာင္ရွည္ပုဆုိး၊ ရင္ဖုံးအကၤ်ီ၀တ္ဆင္၍ ရခုိင္ရုိးရာ ေဖာ့လုံးေခါင္းေပါင္း ၀တ္ၿပီး သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ဘုရင္မႀကီးက လက္ဆြဲ ႏႈတ္ဆက္ျပီး လက္ဖက္ရည္ပြဲႏွင့္ ေမာင္ခ်န္ထြန္းကုိ ဧည့္ခံခဲ့ သည္။
၀ိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီးဆုကုိ သူကုိယ္တုိင္ ခ်ီးျမွင့္ၿပီး ဘုရင္မႀကီး၊ သားေတာ္ႏွင့္ ေတာ္၀င္ ျမင္းရထား ကုိစီးခြင့္ရေသာ ဆုလည္းပါ၀င္သည့္အျပင္ နန္းေတာ္ထဲသုိ႔ အခ်ိန္မေရြး သြားလာႏုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကုိပင္ ဘုရင္မႀကီးက ေပးအပ္ခဲ့သည္။
၁၈၅၄ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ် အစုိးရသည္ စီမံကိန္းခ်၍ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ကို ေခာတ္မီၿမဳိ႕ေတာ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ အကြက္ရုိက္ၿပီး အိမ္ရာတုိက္တာမ်ား ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ထုိစဥ္ကယခုသိမ္ ႀကီးေစ်း ေနရာတြင္ ဆူးေလေစတီေလာက္ ႀကီးေသာ `က်ဳိက္ျမတ္သံခ်ဳိ` ေစတီတစ္ဆူ ရွိခဲ့သည္ကုိ လမ္း ႏွင့္ မလြတ္၍ ၿဖဳိဖ်က္ပစ္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ျမဳိ႕ရွိ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား အားလံုးနီးပါးကုိ အကြက္မ်ားခ်ရာတြင္ မလြတ္ဆုိၿပီး လမ္းမေတာ္ၿမဳိ႕နယ္ သရက္ေတာဥယ်ာဥ္ အတြင္း စုေပါင္း၍ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့သည္။
ထုိစဥ္က ၿဗိတိသွ် အရာရွိမ်ား တင္ျပခ်က္တြင္ "ေနာက္အႏွစ္ ၅၀- ၁၀၀ အတြင္း ရန္ကုန္ၿမဳိ႕သည္ ကမာၻ႔အဆင့္မီွ ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီး တၿမိဳ႕ ျဖစ္လာမည္ျဖစ္ရာ ပတ္ခ်ာလည္ ၀ုိင္းရံ လ်က္ရွိေသာ မုိးထိေအာင္ ျမင့္မားသည့္ အေဆာက္ အအုံမ်ားေအာက္ ေရာက္ေနမည္ျဖစ္၍ မသင့္ေတာ္ဟု အေၾကာင္း ျပခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား စိတ္ႀကဳိက္ သင့္ေတာ္သည့္ ေနရာ ေရႊ႕၍ ပုံတူေဆာက္ေပးရန္ အေၾကာင္းျပခဲ့သည္""။ ယင္းကိစၥကုိ အဂၤလိပ္ အရာရွိမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာအရာရွိမ်ားက ကန္႔ကြက္သူမရွိ သေဘာတူၾကသည္။
ဦး ခ်န္ထြန္းတေယာက္သာ အႀကီးအက်ယ္ ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။
။ျမန္မာ လူမ်ဳိးမ်ား၏ ထုံးတမ္းစဥ္လာတြင္ ဘုရားတည္ၿပီးလွ်င္ ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း၊ ဖ်က္ျခင္း ျပဳလုပ္ရုိး ထုံးစဥ္မရွိဟု တင္ျပခဲ့သည္။ အလားတူ လန္ဒန္ကုိ ေခာတ္မီျမဳိ႕ေတာ္ ေဆာက္လုပ္စဥ္က Square Building အ၀ုိင္းကုိ ေရွ႕ေဟာင္း အေဆာက္အအုံတစ္ခုအျဖစ္ အေနျဖင့္ ဘာေၾကာင့္ ခ်န္ထားခဲ့သလဲဟု အေရးဆုိခဲ့သည္။
ဦးခ်န္ ထြန္း၏ ကန္႔ကြက္ခ်က္မ်ား လုံး၀ အရာမေရာက္ျဖစ္ခ့ဲျပီး
အဂၤလိပ္အစိုးရသည္
စေနေဒါင့္မွစ၍ ဆူးေလဘုရားကုိ ဖ်က္ပါေတာ့သည္။
ဦးခ်န္ထြန္းသည္ အာဂသတၱိရွင္တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ လုပ္ရဲသည္။ လုပ္ရဲေသာသတၱိ ရွိသည္။ အလုပ္ျပဳတ္ခ်င္ ျပဳတ္ပါေစ လုံး၀ ေနာက္မဆုတ္ခဲ့ပါ။ သူ႔ကုိေရႊတံဆိပ္ဆု ေပးထားေသာ၀ိတုိရိယ ဘုရင္မကုိ ခ်က္ခ်င္း သတိ ရလာခဲ့သည္။ ေၾကးနန္းရုိက္ၿပီး စာတစ္ေစာင္ကုိလည္း ဘုရင္မႀကီးထံ အက်ဳိးအေၾကာင္း ေရးသားေပးပုိ႔ လုိက္သည္။
ဦးခ်န္ထြန္၏ ေက်းဇူး၊
၀ိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီး၏အမိန္႔ေၾကာင့္ ယေန႔ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔ ဆူးေလေစတီကုိ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕လည္တြင္ ဖူးေတြ႔ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။
ၿငိမ္းလဲ့
၀ိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီးက သူပုိင္စုိးေသာ ကုိလုိနီႏူိင္ငံမ်ားထဲမွ ဤမွ်ေလာက္ ပညာေတာ္ေသာ ကေလးမ်ဳိး ရွိသည္ကုိ တအံတၾသ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု သိရွိရသည္။ေတြ႔႔ခ်င္လြန္း၍ အေခၚခံရေသာအခါ ဦးခ်န္ထြန္းက ရခုိင္ရုိးရာ၀တ္စုံျဖစ္သည့္ ေတာင္ရွည္ပုဆုိး၊ ရင္ဖုံးအကၤ်ီ၀တ္ဆင္၍ ရခုိင္ရုိးရာ ေဖာ့လုံးေခါင္းေပါင္း ၀တ္ၿပီး သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ဘုရင္မႀကီးက လက္ဆြဲ ႏႈတ္ဆက္ျပီး လက္ဖက္ရည္ပြဲႏွင့္ ေမာင္ခ်န္ထြန္းကုိ ဧည့္ခံခဲ့ သည္။
၀ိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီးဆုကုိ သူကုိယ္တုိင္ ခ်ီးျမွင့္ၿပီး ဘုရင္မႀကီး၊ သားေတာ္ႏွင့္ ေတာ္၀င္ ျမင္းရထား ကုိစီးခြင့္ရေသာ ဆုလည္းပါ၀င္သည့္အျပင္ နန္းေတာ္ထဲသုိ႔ အခ်ိန္မေရြး သြားလာႏုိင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကုိပင္ ဘုရင္မႀကီးက ေပးအပ္ခဲ့သည္။
၁၈၅၄ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ် အစုိးရသည္ စီမံကိန္းခ်၍ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ကို ေခာတ္မီၿမဳိ႕ေတာ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ အကြက္ရုိက္ၿပီး အိမ္ရာတုိက္တာမ်ား ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ထုိစဥ္ကယခုသိမ္ ႀကီးေစ်း ေနရာတြင္ ဆူးေလေစတီေလာက္ ႀကီးေသာ `က်ဳိက္ျမတ္သံခ်ဳိ` ေစတီတစ္ဆူ ရွိခဲ့သည္ကုိ လမ္း ႏွင့္ မလြတ္၍ ၿဖဳိဖ်က္ပစ္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ျမဳိ႕ရွိ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား အားလံုးနီးပါးကုိ အကြက္မ်ားခ်ရာတြင္ မလြတ္ဆုိၿပီး လမ္းမေတာ္ၿမဳိ႕နယ္ သရက္ေတာဥယ်ာဥ္ အတြင္း စုေပါင္း၍ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့သည္။
ထုိစဥ္က ၿဗိတိသွ် အရာရွိမ်ား တင္ျပခ်က္တြင္ "ေနာက္အႏွစ္ ၅၀- ၁၀၀ အတြင္း ရန္ကုန္ၿမဳိ႕သည္ ကမာၻ႔အဆင့္မီွ ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီး တၿမိဳ႕ ျဖစ္လာမည္ျဖစ္ရာ ပတ္ခ်ာလည္ ၀ုိင္းရံ လ်က္ရွိေသာ မုိးထိေအာင္ ျမင့္မားသည့္ အေဆာက္ အအုံမ်ားေအာက္ ေရာက္ေနမည္ျဖစ္၍ မသင့္ေတာ္ဟု အေၾကာင္း ျပခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား စိတ္ႀကဳိက္ သင့္ေတာ္သည့္ ေနရာ ေရႊ႕၍ ပုံတူေဆာက္ေပးရန္ အေၾကာင္းျပခဲ့သည္""။ ယင္းကိစၥကုိ အဂၤလိပ္ အရာရွိမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာအရာရွိမ်ားက ကန္႔ကြက္သူမရွိ သေဘာတူၾကသည္။
ဦး ခ်န္ထြန္းတေယာက္သာ အႀကီးအက်ယ္ ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။
။ျမန္မာ လူမ်ဳိးမ်ား၏ ထုံးတမ္းစဥ္လာတြင္ ဘုရားတည္ၿပီးလွ်င္ ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း၊ ဖ်က္ျခင္း ျပဳလုပ္ရုိး ထုံးစဥ္မရွိဟု တင္ျပခဲ့သည္။ အလားတူ လန္ဒန္ကုိ ေခာတ္မီျမဳိ႕ေတာ္ ေဆာက္လုပ္စဥ္က Square Building အ၀ုိင္းကုိ ေရွ႕ေဟာင္း အေဆာက္အအုံတစ္ခုအျဖစ္ အေနျဖင့္ ဘာေၾကာင့္ ခ်န္ထားခဲ့သလဲဟု အေရးဆုိခဲ့သည္။
ဦးခ်န္ ထြန္း၏ ကန္႔ကြက္ခ်က္မ်ား လုံး၀ အရာမေရာက္ျဖစ္ခ့ဲျပီး
အဂၤလိပ္အစိုးရသည္
စေနေဒါင့္မွစ၍ ဆူးေလဘုရားကုိ ဖ်က္ပါေတာ့သည္။
ဦးခ်န္ထြန္းသည္ အာဂသတၱိရွင္တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ လုပ္ရဲသည္။ လုပ္ရဲေသာသတၱိ ရွိသည္။ အလုပ္ျပဳတ္ခ်င္ ျပဳတ္ပါေစ လုံး၀ ေနာက္မဆုတ္ခဲ့ပါ။ သူ႔ကုိေရႊတံဆိပ္ဆု ေပးထားေသာ၀ိတုိရိယ ဘုရင္မကုိ ခ်က္ခ်င္း သတိ ရလာခဲ့သည္။ ေၾကးနန္းရုိက္ၿပီး စာတစ္ေစာင္ကုိလည္း ဘုရင္မႀကီးထံ အက်ဳိးအေၾကာင္း ေရးသားေပးပုိ႔ လုိက္သည္။
ဦးခ်န္ထြန္၏ ေက်းဇူး၊
၀ိတုိရိယ ဘုရင္မႀကီး၏အမိန္႔ေၾကာင့္ ယေန႔ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔ ဆူးေလေစတီကုိ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕လည္တြင္ ဖူးေတြ႔ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။
ၿငိမ္းလဲ့
No comments:
Post a Comment